Sulfieten, kurk, brett en meer: dit kan er misgaan in je glas

Of: wanneer je glas wijn ineens naar nat karton of rot ei ruikt – en wat je dan wél (of juist níet) moet doen

Wijn is prachtig spul. Maar zelfs in de mooiste fles kan er iets misgaan. Een geur die niet klopt, een smaak die verdwijnt, een kater die zich onverwacht aandient. In dit artikel duiken we in vier veelbesproken wijnverschijnselen: sulfieten, kurk (TCA), reductie en brettanomyces. En als bonus: we ontrafelen meteen wat nou écht een kater veroorzaakt. Spoiler: het is (meestal) niet de wijn zelf die je de das omdoet, maar wat je er naast doet.

Sulfieten – geen smaakbederver, wel een veelbesproken toevoeging

“Bevat sulfieten.” Je leest het op vrijwel elk wijnetiket. Maar wat zijn het nou eigenlijk?

Sulfieten (zwaveldioxide) worden aan wijn toegevoegd om oxidatie en bacteriën de pas af te snijden. Ze beschermen de wijn tijdens opslag en transport – vooral bij witte en zoete wijnen.

En hoewel “sulfietvrij” een aantrekkelijke term lijkt, bestaat het in de praktijk nauwelijks. Zelfs natuurwijnen maken tijdens fermentatie een klein beetje sulfiet aan. Alleen als er minder dan 10 mg/l in zit, hoeft het níet op het etiket.

Wettelijke maximumwaarden (in mg/l):

Rode wijn: 150
Witte/rosé wijn: 200
Mousserend: 235 (of 185 bij kwaliteitsbubbels met BOB/BGA)
Zoete witte kwaliteitswijnen: tot wel 400
Biologische wijn: tussen de 100 en 170, afhankelijk van restsuiker

En dan de hamvraag: krijg je hoofdpijn van sulfieten? Niet als je daar niet gevoelig voor bent. Een échte sulfietallergie is zeldzaam. En nee, sulfieten dragen niet bij aan uitdroging of katers – daar is de alcohol zelf de hoofdschuldige van. Dus als je koppijn hebt de volgende dag? Geef liever je derde glas de schuld dan die paar milligram zwavel.

Kurk in de fles – wanneer je wijn ruikt naar de zolder van oma

Je opent een mooie fles. Je ruikt. En dan: nat karton. Muffe kelder. Oude krant. Dat is kurk, of beter gezegd: TCA.

TCA staat voor 2,4,6-trichlooranisol. Het ontstaat als schimmels reageren met chloorresten (bijv. uit reinigingsmiddelen of kurkproductie). En hoewel het niet giftig is, maakt het je wijn gewoon… verdrietig.

Wat gebeurt er?

Je ruikt muffigheid in plaats van fruit
De wijn lijkt vlak of “leeg”
Beluchten helpt niet – het blijft muf

Goede kurkleveranciers gebruiken inmiddels TCA-vrije methodes, maar af en toe glipt er eentje door. Heb je ‘m te pakken? Terug naar de winkel (of sommelier) ermee.

Reductie – als je wijn ruikt alsof er een lucifer is afgestoken

Reductie is een gebrek aan zuurstof. Dat klinkt gek, want we willen toch juist oxidatie vermijden? Klopt. Maar te weinig zuurstof kan een wijn ook parten spelen – vooral jonge wijnen in gesloten flessen.

Het resultaat?

Geuren van rot ei, aangebrande lucifer of kookvocht van kool
Vaak vooral in jonge witte of strak afgesloten rode wijnen
Soms ruik je het pas nadat je net hebt ingeschonken

Gelukkig is reductie vaak tijdelijk. Even walsen, of een kwartiertje in de karaf, en de lucht trekt weg. Wat overblijft? Een mooie, open wijn die je ineens wél begrijpt.

Blijft het stinkertje hangen? Dan heb je reductie met permanent karakter. Geen feest in je glas, helaas.

Brettanomyces – wild, funky en niet voor iedereen

Brett – of voluit Brettanomyces – is een wilde gistsoort die van je wijn een kleine stal kan maken. Denk aan leer, zweet, paardenzadel, soms zelfs salami. Klinkt heftig? Is het soms ook. Maar: sommige wijnliefhebbers houden van een beetje brett, vooral in rustieke rode wijnen.

Het probleem is: brett kan overnemen. En dan:

Maskeert het fruit en finesse
Wordt de geur dominant (of onaangenaam)
Wordt de wijn vlak en stoffig

Een béétje brett = karakter. Te veel brett = jammer. En er is geen snelle fix, helaas.

Wat veroorzaakt nou echt een kater?

Spoiler: niet de sulfieten. Ook niet brett of TCA. De ware schuldige?

Alcohol.

Alcohol droogt je lichaam uit, verstoort je nachtrust en laat je lever hard werken. Voeg daar wat histamines of tannines aan toe (die je vooral in rode wijn vindt), en je hebt de perfecte katercocktail.

Wat helpt wél?

Water, water, water
Eten bij je wijn
Een beetje zelfkennis (lees: niet altijd dat laatste glas nemen)

En als het toch misgaat: de volgende keer een glas minder, en een glas water extra. Of gewoon blijven bij dat ene glaasje met perfecte balans. Santé!

Zo, je hebt jezelf erdoorheen geworsteld! We hopen dat je wat geleerd hebt! Mocht je nog dingen missen die je graag ook hierin terugziet, neem contact met ons op en laat het ons weten!